CEVİZDE HASTALIK VE ZARARLILARA DAYANIM
J.regia türü için bakteriyal yanıklığa dayanıklı çeşit bulunduğuna dair bilgiler eksiktir.Yetiştiriciliği yapılan çeşitler az veya çok duyarlı gruplar oluşmaktadır.
Avrupa Birliği tarafından finanse edilen bir proje kapsamında Kuzeybatı İspanya ve Kuzey Portekiz’de dayanıklı gen kaynaklarının bulunduğu belirtilmektedir.Bu iki ekoloji,yazın yüksek yağmurların bulunması ve çok sıcak iklimleri nedeniyle bakteriyel yanıklığın gelişmesi için uygun ekolojilerdir.Özellikle nemli bölgelerde rastlanan antraknoz hastalığına dayanaklı bireylerin bulunması,Türkiye ceviz populasyonu içinde mümkün gözükmektedir.
Fransa ve ABD’de yürütülen ceviz ıslah çalışmalarından en önemli bir konu da bakteriyal yanıklığa dayanımdır.Çalışmalar sürmekte olup bakteriyal yanıklığa dayanıklı bir genetik kaynak henüz tanımlanmamıştır.Diğer önemli bir hastalık ise kök kanseridir.Agrobacterium tumefaciens ceviz türlerinde farklı şiddetlerde gözlenebilmektedir. Modern ceviz ıslahında önemli ıslah amaçlarından olan Siyah Çizgi Hastalığına dayanım konusunda anlamlı araştırmalar yapılmaktadır. Siyah Çizgi hastalığına neden olan CLRV virüsü polen ile taşınır.Virüs, J.regia tacından aşağı doğru taşınarak J.hindsii veya Paradox anacına kadar iner ve aşı bölgesinde hücrelerin ölümüne yol açarak,siyah çizgilerin oluşumuna neden olur.Standart ceviz çeşitlerimizin CLRV virüsü ile bulaşıklık durumunun incelenmesi önemlilik arz etmektedir. Ceviz çeşitlerinin ve değişik ceviz türlerinin Phytophthora’ya duyarlılıkları arasında önemli farklar bulunmaktadır.
J.nigra, J.ailantifolia ve Pterocarya stenoptera, Phytophthora’ya dayanım yönünden ümitvar türlerindendir.Testler sonucunda bireylerin dayanıklı oldukları saptanırsa bu bireyler,anaç kullanımı için ideal ebeveyn olarak kullanılabilir.İdeal bir ceviz anacının Phytophthora ve siyah çizgi hastalığına karşı mukavim olması arzulanır.Bu nedenle siyah çizgi hastalığına dayanım için geliştirilecek anaç Phytophthora’ya dayanım içinde incelenir.Her ikisine de dayanıklı olarak saptanan bireyler günümüzde çoğaltılma aşamasındadır.Zararlılar konusunda üzerinde en çok çalışılan konu ceviz iç kurdu (cydia pomonella)’dur.
Dayanıklı gen kaynakları şu an itibariyle tanımlanmamıştır.
CEVİZDE SELEKSİYON ÇALIŞMALARI
Seleksiyon ıslahı,meyve çeşit ıslahında yaygın olarak kullanılan ancak emek ve özveri isteyen bir ıslah yöntemidir.Seleksiyon ıslahında kullanılacak seleksiyon kriterleri esasında her ekoloji için ayrı ayrı ele alınmalıdır.Ancak verim,meyve özellikleri,hastalık ve zararlılara dayanım,kalite,erken meyveye yatma,gelişme gücü gibi bazı özellikler genel ıslah amaçları arasında sayabiliriz.
