Verim çağındaki bir ceviz bahçesinde yetersiz sulama,küçük meyvelere,verim kaybına,iç cevizde büzüşmeye,önemli boyutlarda güneş yanıklığına ve hastalık ve zararlı etkilerinin artmasına neden olabilir.Su stresinin verim ve kalite üzerindeki olumsuz etkileri üzerinde su stresinin şiddeti,su stresinin yaşandığı periyot ve su stres süresi önemli derecede etkendir.Özellikle hızlı meyve gelişim dönemlerinde gözlenen uzun süreli ve şiddetli su stresi verim ve kalitede önemli kayıplara neden olmaktadır.
Tam verime yatmış bir ceviz bahçesinde yıllık sulama suyu ihtiyacı,yağışlarla birlikte,ekolojik koşullara göre değişmekle beraber 1200-1350mm civarındadır.Sulama periyodu geç ilkbahardan başlayıp hasat sonuna kadar devam eder.Geç sonbahar veya kış sulamaları çok kurak yıllarda veya toplam yağışın çok düşük olduğu yerlerde zorunlu olabilir.
Türkiye’de cevizin su tüketimi ve ceviz çeşitlerimizin su stresine tepkileri araştırılmış değildir.2008 yılında Akça ve ark. Şebin ceviz çeşidinde farklı su streslerinin verim ve vejetatif gelişme üzerinde etkileri saptamak amacıyla bir çalışma başlatmışlardır.
Ceviz fidanı yetiştiriciliği yapan birçok yörede etkili yağış miktarının su tüketim miktarından daha az olmasından dolayı ilave sulamaya gereksinim kaçınılmazdır.Etkili bir sulama programı ne zaman?Ne kadar?Sulama yapılacağı konusunda kesin sonuç vermelidir.Etkili bir sulama programında bahçenin kullanıldığı su miktarının hesaplanması ve toprak nem miktarının saptanması önemlidir.
Cevizlerde meyve gelişiminde çeşitler arası farklılıklar bulunmaktadır.Tokat-Niksar ekolojik koşullarında Mayıs-Temmuz ayların arasında meyve iriliğinde hızla devam eden bir artış söz konusudur.Özellikle tozlanmadan sonra 8-9 haftalık bir süreci içeren Mayıs-Haziran ayları arasında sert kabukta hızlı bir büyüme gözlenmiştir.Mayıs ve Haziran aylarında iç ceviz ağırlığındaki artış oldukça yavaş seyretmiş,Temmuz gelişim döneminde ise çok hızlı bir artış saptanmıştır.
Cevizlerde iç ceviz kalitesini etkileyen önemli faktörlerden biri,hızlı gelişim döneminde toprakta bulunan nem miktarıdır.Eğer toprakta bu dönem yeterli miktarda nem bulunmaz ise ,iç büzüşmesi,iç kararması ve iç ceviz gelişiminin en hızlı olduğu Temmuz ayında iç ceviz kalitesini garanti altına almak amacıyla ilave sulamaya özen göstermek lazımdır.
Cevizlerde iç ceviz ağırlığının hızlı arttığı süreç içerisinde su noksanlığı,bitki besin elementlerindeki eksiklik ve dengesizlik,sağlıksız yapraklar ve aşırı ürün gibi faktörler iç ceviz iriliğinin düşmesine,iç ceviz büzüşmesine,iç kararmasına ve içte lekelenmelere neden olmaktadır.
CEVİZ SULAMADA SU KALİTESİ
Sulama sularında tuzluluk,sodyum,bor ve bikarbonat iyonlarının düzeyi su kalitesini belirleyen önemli kriterlerdir.Sulama suyunda bulunan sodyum,klor ve bor için kritik değerler Çizelge 7.18’de sunulmuştur.
CEVİZDE BİTKİ SU TÜKETİMİ
Bir ceviz ağacının ihtiyaç duyduğu suyun yağışlarla karşılanamayan kısmı sulama ile toprağa verilir.Su ihtiyacını belirleyebilmek için bitki su tüketim miktarının tespit edilmesi gerekmektedir.Bitki su tüketim miktarı,toplam etkili yağış miktarı,sulama suyuyla verilen miktar ve sulama randımanı ile bulunur.Bitki su tüketimi yani evapotrasprasyon toprak yüzeyinden olan buharlaşma ve bitki yapraklarından olan terleme miktarının toplamıdır.Bitki su tüketimi mm olarak ifade edilmektedir.Bitki su tüketimi değerleri günlük,haftalık ve on günlük gibi kısa periyotlarla,aylık ve mevsimlik olarak uzun periyotlar için belirlenir.Sulama zamanının planlanmasında kısa periyotlu su tüketimi,sulama projesi alanındaki ortalama bitki su tüketimi tahmininde ise uzun periyotlu su tüketimi miktarı kullanılır.
CEVİZDE DAMLA SULAMA
Bu sistemde suyun belirlenmiş bir desene alçak basınç altında verilmesine imkan sağlanır.Verilecek gübreler,damla sulama yöntemiyle birlikte verilebilir.Damla sulama sisteminin avantaj ve dezavantajları Çizelge 7.20’de sunulmuştur.
